Programy i gry komputerowe

Dziś przedstawiam kilka programów i gier komputerowych, które poprzez zabawę pomogą dzieciom w nauce matematyki, a dodatkowo rodzice będą mogli śledzić postępy swoich pociech.

Najlepszym programem komputerowym dla dzieci, moim zdanie, jest Eduterapeutica Dyskalkulia - jest to najnowszy dostępny na rynku, program terapeutyczny do pracy z dziećmi w wieku od 5 do 9 lat wykazującymi specyficzne trudności w rozwiązywaniu zadań matematycznych. Program ten zawiera ok. 120 ćwiczeń w formie rozbudowanych gier z wieloma poziomami. Dodatkowo program ten posiada:
- aplikację terapeuty, które służy do planowania, prowadzenia i analizowania diagnozy orza terapii dziecka,
- diagnozę - obejmuje ona ćwiczenia, które badają kodowania, stałość liczby, stałość tworzywa, orientację przestrzenną, rytmy, ciągi konsekwentne oraz operację na liczbach
- terapię, która jest planowana i analizowana na podstawie komputerowego wykonywania ćwiczeń przez dziecko, wykonywania ćwiczeń na wydrukowanych arkuszach oraz pod nadzorem rodziców w oparciu o wydrukowane poradniki.

więcej informacji na stronie http://www.eduterapeutica.pl/dyskalkulia

Poznaję cyferki - to program, który oparty jest na pomyśle podróżowania w kosmosie i odwiedzania kolejnych planet, na których czekają na rozwiązanie różne zagadki, związane oczywiście z rozpoznawaniem cyfr. Program dla najmłodszych od 3 do 7 lat.  

 

The number race - jest t o oprogramowanie przeznaczone do pomocy w dyskalkulii u dzieci w wieku od 4 do 8 lat. Może być przydatne w zapobieganiu dyskalkulii lub nauczaniu sensu (pojęcia i wartości) liczby dla dzieci w wieku przedszkolnym bez specjalnych trudności w uczeniu się. Program został opracowany w oparciu o wiedzę badaczy na temat mózgowych obwodach neuronalnych leżących u podstaw liczbowych poznania.

Klik uczy liczyć w zielonej szkole - to program komputerowy do nauki arytmetyki powiązany z ekologią. Dziecko poznaje rośliny i zwierzęta, kompletuje w formie albumu własną encyklopedię przyrody, a przy okazji wykonuje mnóstwo działań arytmetycznych, motywowane ciekawością i chęcią odkrywania kolejnych tajemnic świata roślin i zwierząt. Przeznaczony dla dzieci w wieku od 5 do 9 lat.

Matematyka - dodawanie i odejmowanie, w bajkowej krainie zwierzęta uczą dzieci podstaw matematyki: dodawania, odejmowania oraz porównywania liczb. W programie znajduje się sześć gier edukacyjnych przeznaczonych dla kilku graczy, wiele bogatych animacji i wesoła muzyka. Zwierzęta tłumaczą zasady matematyki i towarzyszą dzieciom w rozwiązywaniu zdań. Jest to edukacja połączona z doskonałą zabawą dla dzieci od 5 do 10 lat. Wydano całą serię tych, z szerokim wachlarzem zagadnień matematycznych do przećwiczenia i zrozumienia.

Matematyka to proste - dzięki tej grze dzieci łatwo wkraczają w świat matematyki. Poznają liczby, działania i figury geometryczne. Grając w gry i rozwiązując zagadki dzieci zwiększają sprawność liczenia i wykonywania działań matematycznych. Zastosowana w programie oryginalna metoda nauki poprzez zabawę przynosi szybie i trwałe efekty. Dla dzieci w wieku od 6 do 10 lat.

Kolejnym interesującym produktem jest EduSensus Matematyka - należy do znanej serii eduSensus i składa się z 5 programów, które powstały z myślą o rozwijaniu zdolności matematycznych wśród dzieci w wieku od 6 do 11 lat. Program ten przedstawia jak można śpiewająco nauczyć się tabliczki mnożenia.

Matma jest super, to animowana przygoda, dla dzieci w wieku od 7 do 11 lat, która pozwoli dziecku podróżować w czasie. Program ten poprawia zrozumienie takich zagadnień jak ułamki, geometria, miara i waga. Rozwija on również umiejętności praktycznego zastosowania matematyki oraz uczy krytycznego myślenia.

Liczę z Reksiem - połączenie multimedialnej przygody z nauką oraz kompleksowym sprawdzeniem znajomości matematyki z zakresu nauczania początkowego. Program przeznaczony dla dzieci w wieku od 8 do 12 lat. Zadaniem gracza jest pomóc Reksiowi w uratowaniu zwierząt, które porwał Wilk. Aby tego dokonać, trzeba zagłębić się w świat matematyki. :)

Detektyw: Z muzeum skradziono obraz. Policja jest bezradna. Gracz musi odnaleźć złodzieja. Gra zawiera ćwiczenia rozwijające umiejętności z zakresu podstawowych działań arytmetycznych. Uczestnik gry wykonuje działania z jednostkami długości, odległości, pojemności, wagi oraz czasu. Uczestnik poznaje figury płaskie i przestrzenne. Gra dla dzieci w wieku od 11 do 12 lat.

Matematyka na dzikim zachodzie - program, kończący największy koszmar uczniów szkoły podstawowej, które mają problemy ze zrozumieniem zasad rządzących światem matematyki. Śmieszne animacje i efekty dźwiękowe zachęcają dziecko do podjęcia wyzwania - rozwiązywania kolejnych zadań. Program stworzony bez ograniczeń wiekowych.

Na rynku obecnie dostępnych jest coraz więcej, ciekawych i interesujących gier, które ukazują pozytywne i radosne oblicze matematyki. Dlatego warto próbować i proponować dzieciom spędzanie wolnego czasu łącząc przyjemne z pożytecznym.

Dziś chciałabym przedstawić kilka rodzajów ćwiczeń, jakie można stosować u dzieci z dyskalkulią, które można stosować w domu. Wydaje mi się, że ich największym atutem jest nauka przez zabawę, ale przejdźmy do meritum ;)

1. Ćwiczenie percepcji wzrokowej:

 - uzupełnianie brakujących elementów w rysunkach,

 - szukanie różnic między obrazkami,

 - składanie pociętych liter i wyrazów według wzoru,

 - tworzenie tekstu z rozsypanki wyrazowej.





2. Ćwiczenie percepcji słuchowej:

 - powtarzanie wyrazów, krótkich zdań,

 - poruszanie się zgodnie z instrukcją słowną, np. idź dwa kroki w lewo,

 - konstruowanie "pod dyktando".









3. Ćwiczenie percepcji manualnej:

 - malowanie kolorami narysowanych kształtów,

 - rysowanie przez kalkę techniczną,

 - pogrubianie konturów, np. figur geometrycznych,

 - wycinanie po liniach prostych, falistych lub łamanych.










4. Ćwiczenie orientacji przestrzennej i motoryki:

 - składanie pociętych figur geometrycznych według wzoru,

 - różnicowanie i określanie położenia przedmiotów względem siebie,

 - wycinanie i komponowanie według wzoru,

 - łączenie wyciętych figur w regularne kompozycje.





5. Ćwiczenie myślenia, pamięci i uwagi:

 - zabawa w "dodaj i podaj wynik" lub "odejmij i podaj wynik",

 - wykonywanie operacji na zbiorach np. wyznaczanie części wspólnej,

 - łamigłówki matematyczne,

 - zabawa "jakiej liczby brakuje" w danym ciągu.






6. Ćwiczenie dojrzałości emocjonalnej:

 - ćwiczenie pozytywnego nastawienia do samodzielnego rozwiązywania zadań,

 - ćwiczenie odporności emocjonalnej na sytuacje trudne emocjonalnie,

 - rozwijanie zdolności skupienia uwagi na zadaniu,

 - ćwiczenie nawyku sprawdzania poprawności wykonywania zadania.

Metody pracy z dyskalkulikami

"Kiedy diagnoza dyskalkulii jest już postawiona, należy rozpocząć program pomocy w szkole ucznia. Niewłaściwym sposobem postępowania jest promowanie ucznia "z dobroci serca", mimo że nie osiągnął on wymaganego poziomu wiedzy i umiejętności w danej klasie. Taka postawa nauczycieli powoduje bowiem, że problemy zostaną jedynie "przepchnięte" do kolejnej klasy, gdzie zostaną spotęgowane, a nie rozwiązane" - M. Kurczab.

Wydaje mi się, że ten cytat doskonale opisuje problemy dzisiejszego szkolnictwa. W klasach jest dużo osób, w związku z czym nauczyciel nie ma możliwości (i chęci?), aby pomagać najsłabszym. Dlatego często dzieje się tak, że dzieci z drobnymi problemami na początku, poprzez pobłażanie nauczyciela robią sobie ogromne zaległości w materiale, trudne do nadrobienia.


Z postawionej diagnozy powinny wynikać odpowiedzi na następujące pytania:
- jaka jest wiedza matematyczna ucznia?
- jakie są jego zdolności i umiejętności?
- w jakich obszarach uczeń ma trudności?
- jaki ma sensoryczny styl uczenia?
- jakie są jego mocne i słabe strony?
- jaka jest samoocena i poczucie własnej godności ucznia?

Gdy po konsultacji z osobami zajmującymi się diagnozą dziecka, należy sobie odpowiedzieć na pytanie - jak pomagać? 

Plan działania powinien być zrozumiały i uzgodniony z uczniem, jego nauczycielami i rodzicami. W realizacji planu pomocy ważną rolę do odegrania mają rodzice dziecka!

Rodzice powinni, w porozumieniu z nauczycielem pracującym z dzieckiem w szkole:
- Motywować dziecko do rozwiązywania w domu zadań przygotowanych przez nauczyciela
- Kontrolować proces rozwiązywania zadań
- Po każdej pracy domowej poinformować nauczyciela jak przebiegało rozwiązywania tych zadań

Droga do osiągnięcia sukcesu powinna być podzielona na kilka etapów. Program powinien precyzyjnie zakreślać: środki, metodę, ramy czasowe oraz strategie oceny.

Skuteczny plan działania w pracy z dzieckiem dysalkulicznym:
- wytycza realistyczne cele,
- ma klarowną strukturę,
- wyraźnie wyznacza zakres odpowiedzialności,
- określa zakres współpracy osób zaangażowanych w jego realizację,
- jest czytelnie przedstawiony.







9 przykazań jak pracować z uczniem z dyskalkulią:
1. Powiązanie matematyki z codziennymi sytuacjami i ukazywanie jej przydatności oraz obecności.
2. Stwarzanie sytuacji kojarzących matematykę z przyjemnością.
3. Stwarzanie okazji do praktycznych ćwiczeń w szacowaniu (wysokości, odległości, powierzchni, czasu).
4. Stosowanie komunikatów werbalnych i wyjaśnień w celu zrozumienia języka matematycznego.
5. Stosowanie pomocy wizualnych dla lepszego zrozumienia i zapamiętania.
6. Nauczanie polisensoryczne - zaangażowanie motoryki dużej (np. odmierzanie odległości krokami).
7. Ćwiczenie pamięci krótkoterminowej oraz wyobraźni wzrokowo-przetrzennej.
8. Unikanie oceny metody stosowanej przez ucznia, nawet jeśli jest ona długa i żmudna.
9. Wdrażanie do uporządkowanego działania, dającego poczucie pewności.

Kolejnym ważnym pytaniem jest: jak pomagać w rozwiązywaniu zadań?
1. Czytać zadania na głos.
2. Dokonywać analizy celu zadania.
3. Pomoc w wyborze operacji arytmetycznej.
4. Nazywanie symboli, określenie czynności potrzebnych do wykonania danej operacji.
5. Zapisywanie działań.
6. Stosowanie pomocy ułatwiających zrozumienie idei operacji i działań, np. rysowanie grafów.
7. Sporządzenie dodatkowych rysunków i grafów ułatwiających uchwycenie zależności pomiędzy elementami zadania.
8. Sprawdzanie poprawności odpowiedzi przy pomocy kalkulatora.
9. Stosowanie umiejętności matematycznych w sytuacjach codziennych, praktycznych. 


Uważam, że przy dzisiejszej porcji informacji nie może zabraknąć podkreślenia jakie czynniki mają duże znaczenie w powodzeniu terapii dyskalkulii.
Po pierwsze z pewnością jest to wczesna diagnoza i jak najwcześniejsze rozpoczęcie terapii.
- indywidualizacja oddziaływań oraz rozległa wiedza terapeuty,
- współpraca między dzieckiem, nauczycielami, rodzicami i terapeutą,
- prawidłowe relacje emocjonalne dziecko - dorosły,


Dodatkowo konieczne jest:

 

Stosując te wszystkie elementy możemy być pewni, że nasze dziecko będzie skutecznie i systematycznie przezwyciężać swoje trudności w zakresie matematyki. Powodzenia! 

Literatura:
Gąsowska T., Pietrzak-Stępkowska Z., Praca wyrównawcza z dziećmi mającymi trudności w czytaniu i pisaniu, Warszawa, 1994.
Gruszczyk-Kolczyńska E., Niepowodzenia w uczeniu sie matematyki u dzieci z klas początkowych. Diagnoza i terapia, Warszawa, 1995.
Kurczab M., Dyskalkulia w pytaniach i odpowiedziach: podstawowe informacje dla nauczycieli, Warszawa 2005.

Modele diagnozy dyskalkulii

W 2001 roku Ronald B. Adler, szwedzki neuropsycholog, zaproponował swój autorski model diagnozy dyskalkulii. Według niego analizę należy przeprowadzi wtedy, gdy wstępne rozpoznanie trudności i podjęte środki zaradcze nie przynoszą spodziewanych rezultatów. Celem takiej analizy jest nie tylko przygotowanie diagnozy, ale przede wszystkim dostarczenie podstaw do głębszego zrozumienie natury dysfunkcji i zaplanowania skutecznej terapii.

Wg Ronalda Adlera analizowanie problemu powinno przebiegać w trzech etapach:

1. Test neuropedagogiczny, który obejmuje sprawdzenie:
- matematycznej wiedzy i rozumienia (testy umiejętności matematycznych gdzie ważne są nie tylko wyniki, alei sposób rozwiązania),
-zdolności czytania i rozumienia,
-zdolności pisania i ortografii.
Po przeprowadzeniu tego testu, badacz powinien postawić pytanie:
Jeśli uczeń nie jest w stanie rozwiązać samodzielnie zadania, to jakiej pomocy należy mu udzielić, żeby je rozwiązał? 

Celem testów jest rozpoznanie stylu poznawczego w matematyce, typowego dla danej osoby sposobu, w jaki postrzega ona, analizuje, rozwiązuje, zapisuje i zapamiętuje problem.
Wyróżnia się dwa skrajne style poznawcze:
 Styl skoczka, gdzie uczeń:
- stara się spojrzeć na całość i np.: zrobić jakieś uproszczenie, które pozwoliłoby może od razu zobaczyć rozwiązanie,
- rozpoczyna jednym sposobem, cofa się, próbuje drugim, skacze często na oślep wokół zagadnienia,
- zmienia dane i patrzy na wyniki, upraszcza dane, żeby ułatwić sobie rachunki,
- traktuje wszystkie działanie arytmetyczne jednakowo, chętnie rachuje w głowie i w przybliżeniu
- lubi wszystko sprawdzać po kilka razy, rzadko tą samą metodą. Metody może nie umieć opisać lub nie zapamiętać.

Styl stonogi,
- analizując zadanie rozkłada je na małe kawałki i próbuje każdy kawałek rozwiązywać z osobna,
- przystępując do działania, szuka jakiejś gotowej formułki, chce postawić najpierw jedną nogę, potem drugą, potem trzecią... lubi pewny grunt,
- używa danych dokładnie jak w tekście zadania,
- chętnie dodaje i mnoży. Działanie wykonuje pisemnie. Nie lubi odejmować i dzielić.
- niechętnie sprawdza jeszcze raz wyniki, jeżeli już to robi, to zwykle tą samą metodą.

2. Test neuropsychologiczny - przeprowadzany jest przez psychologa i składa się z trzech elementów:
- oceny osobowości - temperament i charakter,
- oceny rozwoju poznawczego - standaryzowane testu na inteligencję, np, test Wechslera (WISC-R),
- oceny funkcji poznawczych - zdolności, które powinny być przetestowane to: uwaga, kontrola i koncentracja, kontrola motoryczna i integracja sensoryczna, postrzeganie, orientacja przestrzenna, wyobraźnia, kompetencje językowe, zapamiętywanie.

3. Test neuropediatryczny - ta część badania jest medycznym testem zdrowia i zwykle wykonywana jest przez pediatrę lub neurologa. Badanie to stanowi:
- wywiad, który pokazuje, ja uczeń zachowuje się w różnych sytuacjach, w szkole, w domu, odrabiając prace domowe,
- sprawdzana jest też karta zdrowia ucznia, przebyte choroby, urazy i inne traumatyczne wydarzenia.
- sprawdzian neurologiczny - umiejętności motoryczne, koordynacja, postrzeganie, automatyzacja ruchu, planowanie motoryczne i świadomy ruch.

 Literatura:

 Oszwa U., Zaburzenia rozwoju i umiejętności arytmetycznych. Problem diagnozy i terapii, Kraków, 2009.
Kurczab M., Dyskalkulia (cz. 2) - Diagnoza

Diagnozowanie dyskalkulii

Co zrobić gdy sądzimy, że nasze dziecko może mieć dyskalkulię i jak wygląda diagnozowanie tego problemu?

Diagnoza dyskalkulii może być postawiona uczniowi, który ukończył 10 lat. Oczywiście wstępna ocena trudności powinna być zrobiona wcześniej, gdyż daje to szansę uniknięcia poważnych problemów w kolejnych etapach edukacji matematycznej. Dziecko które ukończy 10 lat jest już w trzeciej klasie podstawówki, więc przez ten czas może narobić sobie ogromnych zaległości w wiedzy matematycznej.

Niestety obecnie nie ma możliwości bezpośredniego analizowania przyczyn dyskalkulii rozwojowej (badania dysfunkcji pewnych obszarów mózgu u dzieci, są wciąż niemożliwe.) Jednak prowadzone są intensywne badania nad możliwością bardzo wczesnego wykrywania jej u dzieci. Aktualnie pozostaje więc tylko diagnozowanie skutków, czyli trudności w matematyce.

W diagnozie dyskalkulii podejmuje się następujące działania:
1. Badanie psychologiczne - mające na celu określenia poziomu rozwoju intelektualnego rozwoju zdolności arytmetycznych, zaburzeń percepcyjno-motorycznych, funkcjonowania emocjonalnego oraz społecznego.
2. Badania pedagogiczne - wykonywane w celu określenia umiejętności szkolnych (pisanie, czytanie, liczenie), metodami wykorzystywanymi do diagnozowania.

A teraz przedstawię kilka metod wykorzystywanych do diagnozowania dyskalkulii:

- Test Kalkulia I - zadaniem badanego jest matematyczne manipulowanie zmieniającymi się ilościami określonych przedmiotów oraz rozwiązywanie prostych problemów geometrycznych. Od badanego wymagano określenia ilości czarnych kropek w różnych układach.

- Grupowy test papierowy - badany ryzuje linie rozdzielając różne figury geometryczne na te same kształty i ilości kawałków, które są narysowane obok. Kawałki te po prawidłowym ułożeniu dają całą figurę.

- Trójkąt liczbowy - badanemu ma napisać dyktowane liczby jedna pod drugą, następnie musi dodać dwie pierwsze liczby i ich sumę zapisać w drugiej kolumnie, w połowie wysokości między liczbami sumowanymi.

- Figura złożona Rey - Osterrietha - test polegający na skopiowaniu specjalnego wzoru umieszczonego na tablicy na wprost badanego. Odnotowuje się czas potrzebny na wykonanie testu oraz liczbę popełnionych błędów.

- Test rozumowania arytmetycznego - zawiera trzy zadania matematyczne. Badający powoli dyktuje treść zadań i poleca rozpoczęcie pracy. Test ten zastosowano do wykrycia zaburzeń w rozwiązywaniu słownie przedstawionych problemów oraz błędów popełnianych przy pisaniu ze słuchu.

- Test zapamiętywania cyfr - badanemu poleca się powtózenie 3 do 7 liczb podawanych przez badającego w odległości ok. 1 sekundy. Eksperymentator ustala poziom "pamięci liczb" oraz próbuje podzielić dzieci na różne "typy rachunkowe" oraz wykryć istnienie różnych typów dyskalkulii.

- Test kolejnego odejmowania po 7 od 100 - metoda ta pozwala ujawnić zaburzenia w pamięciowym liczeniu, szczególnie w odejmowaniu wymagającym przekroczenia dziesiątek i zapamiętywania wyników, które stają się punktem wyjścia do następnych działań. Test był przeprowadzana zarówno ustnie jak i pisemnie, aby zaobserwować zmienną jakość rozwiązania.

- Test kwadratu liczbowego - przeznaczony jest do określania krzywej pracy w zadaniu wymagającym uwagi przy posługiwaniu się materiałem liczbowy,. Materiał testowy to duże białe arkusze kartonu, na których w 25 kwadratach 5x5 są rozmieszczone w przypadkowej kolejności liczby od 1 do 25. Badany ma za zadanie jak najszybciej znaleźć i nazwać po kolei liczby od 1 do 25.

Literatura:
Oszwa U., Zaburzenia rozwoju umiejętności arytmetycznych. Problem diagnozy i terapii, Kraków 2009.

Trochę neuroanatomii...

Bardzo interesującym aspektem w dysfunkcjach ludzkiego zachowania są nieprawidłowości w mózgu, które powodują dane problemy. Dziś kilka słów o neuropsychologicznych patomechanizmach dyskalkulii.

Niektórzy badacze twierdzą, że u podłoża dyskalkulii leży subitizing - czyli deficyt wrodzonej zdolności do natychmiastowej, szacunkowej oceny liczebności niewielkich zbiorów obiektów bez ich przeliczania, jednym spojrzeniem.

Wyraźnie podkreśla się także znaczenie zaburzeń uwagi oraz pamięci operacyjnej, które powodują trudności w podtrzymywaniu procesów przetwarzania informacji i prowadzenia operacji na materiale liczbowym.

Istotne dla dokonywania operacji matematycznych są ośrodki zlokalizowane w płacie czołowym i środkowo ciemieniowym lewej półkuli mózgu. Ośrodki te odpowiedzialne są m. in. za takie funkcje, jak: planowanie czynności, porównywanie i wybory, rachunki dokładne czy rachunki przybliżone.

Już w latach 90'tych naukowcy odkryli czym różni się mózg osoby cierpiącej na dysleksję od mózgu osoby zdrowej.
Po pierwsze osoba zdrowa podczas rozpoznawania liter używa części płata potylicznego, natomiast osoba z dysleksją podczas tej samej czynności używa płata czołowego.

 

Po drugie w czasie czytania mózg osoby z dysleksją nie potrafi uaktywnić obszaru V5, który jest odpowiedzialny za postrzeganie ruchu. Zamiast tego posługuje się obszarem Broca, odpowiedzialnym za mówienie - zwiększona aktywność w tym miejscu tłumaczy być może, dlaczego wiele osób z dysleksją powtarza w myślach to, co czyta czyli subwokalizuje. 

Ponadto osoby z dysleksją nie korzystają z obszaru Wernickiego (zaznaczone na modelu mózgu kolorem jasnozielonym) w płacie skroniowym. Jest to miejsce istotne dla rodzenia się skojarzeń znaczeniowych i językowych.

Podsumowując osoby z dysleksją w odróżnieniu od osób zdrowych mają bardziej aktywną przednią część mózgu zamiast tylnej. Badania przeprowadzone są na osobach z dysleksją, ponieważ odsetek osób chorych na dyskalkulię jest znacznie mniejszy, w dodatku zmiany w mózgu są bardzo podobne.

Informacje z wykładów z Podstaw neurologii klinicznej. Polecam zapoznanie się z atlasem Nettera, oraz podręcznikiem do anatomii A. Bochenka.

Trudności w życiu codziennym

Osoby z dyskalkulią doświadczają wielu trudności w życiu codziennym. Tak więc, wbrew pozorom ich problemy nie ograniczają się tylko do rozwiązywania zadań na lekcjach matematyki, ale rozprzestrzeniają się na wiele innych dziedzin życia. Jakich? Zapraszam do lektury!

Trudności w uczeniu się arytmetyki:
- brak zdolności do układania cyfr w odpowiednim porządku (np. od najmniejszej do największej),
- trudności z rozróżnianiem lub grupowaniem pewnych liczb czy przedmiotów,
- brak zdolności do rozumienia symboli graficznych (np. znaki drogowe),
- trudności w wykonywaniu prostych operacji matematycznych (np. podliczanie kwoty jaką trzeba zapłacić w kasie przy zakupie dwóch rzeczy),
- obniżona zdolność identyfikowania liczb z pisemnymi symbolami,
- trudności z zapamiętywaniem i zapisywaniem cyfr (np. kod pin do karty kredytowej).

Trudności w nauce geometrii:
- mylenie stron i kierunków,

- pomijanie drobnych elementów graficznych figur,
- błędy lokalizacyjne, problemy z orientacją w przestrzeni,
- trudności z umiejscowieniem znaków i figur w przestrzeni,
- trudności z rozwiązywaniem zadań geometrycznych .



Trudności w życiu codziennym:

- awersja do gier, które wiążą się z cyframi lub kojarzeniem przestrzennym (np. domino, szachy),
- pomyłki w używaniu pieniędzy,
- powtarzające się złe wykręcanie numeru telefonu,
- słaba koordynacja sportowa,
- trudności w zapamiętywaniu następstw kroku tanecznego czy reguł sportowych,
- kłopoty w podróży np. przechodzenie na zły peron.










Warto dodać, że uczniowie z dyskalkulią oprócz problemów wymienionych wyżej z jakimi spotykają się codziennie, mają wiele trudności z nauką matematyki. Często zdarza się, że:
- pracują bardzo wolno i ciągle otrzymują złe wyniki,
- pracują zrywami, niesystematycznie,
- unikają prac matematycznych
- podczas lekcji "wyłączają się"
- łatwo się męczą podczas rozwiązywania zadań matematycznych.

Dlatego właśnie, bardzo ważna jest dobre podejście zarówno ze strony nauczyciela jak i rodziców. Ale na ten temat więcej, w następnym poście!

Dyskalkulia - definicja i charakterystyka

Tak właściwie, to czym jest dyskalkulia?

Jest to strukturalne zaburzenie zdolności matematycznych mające swoje źródło w genetycznych lub wrodzonych nieprawidłowościach tych części mózgu, które są bezpośrednim anatomiczno - fizjologicznym podłożem dojrzewania zdolności matematycznych.


Często zdarza się, że ludzie w mowie potocznej używają terminu dyskalkulia zamiennie z akalkulią. Jest to jednak nie słuszne ponieważ
dyskalkulia ma charakter rozwojowy i pojawia się wskutek działania szkodliwych czynników we wczesnych fazach człowieka, natomiast
akalkulia dotyczy osób dorosłych i jest dysfunkcją zorganizowanego systemu poznawczego w dojrzałym mózgu.

Wielu badaczy i psychologów podkreśla, że dyskalkulia "w czystej postaci" występuje bardzo rzadko (1%)
Natomiast znacznie częściej spotykamy trudności matematyczne u dzieci z dysleksją (10%) Interesujący jest fakt, iż dysleksja 5 razy częściej dotyka chłopców niż dziewczynki!

W takim razie, o dyskalkulii możemy mówić, kiedy postępy w matematyce są u dzieci istotnie niższe od oczekiwanych (na podstawie wieku metrykalnego), inteligencji i poziomu edukacji oraz nie wynikają z:
- zaniedbania społecznego
- wad zmysłów
- zaburzeń psychicznych lub neurologicznych
- braku chęci i motywacji do nauki
- zaburzeń pisania i czytania

Diagnozy dyskalkulii może dokonać psycholog lub lekarz na podstawie klasyfikacji ICD-10 (F81.2) lub DSM-IV (315.1). Są to klasyfikacje międzynarodowe, dlatego w wolnej chwili zapraszam do zapoznania się z nimi jeśli ktoś jest tym tematem zainteresowany. Przy okazji można poćwicz zdolności językowe. ;)

Ladislav Kość (słowacki neuropsycholog) dokonał natomiast podziału dyskalkulii na 6 rodzajów.

1. Werbalna - przejawia się zaburzeniem umiejętności słownego wyrażania pojęć i zależności matematycznych, takich jak określanie liczny obiektów, nazywania cyfr i numerów.
Np. Uczeń nie jest w stanie utożsamiać określonej ilości z odpowiadającą jej liczbą (np. pokazać odpowiednią ilość palców u ręki)

2. Graficzna - przejawia się trudnościami w zapisywaniu symboli matematycznych.
Np. Uczeń nie potrafi napisać ani skopiować dyktowanych mu liczb lub nazw.

3. Ideognostyczna - to zaburzenie rozumienia pojęć, idei i zależności matematycznych niezbędnych do dokonywania obliczeń w pamięci.
Np. Uczeń nie dostrzega zależności liczbowych.

4. Leksykalna - objawia się zaburzeniami w czytaniu symboli matematycznych (cyfr, liczb, znaków działań matematycznych i zapisywanych operacji matematycznych).
Np. Uczeń nie potrafi czytać liczb wielocyfrowych, szczególnie jeśli mają więcej niż jedno zero w środku.

5. Praktognostyczna - przejawia się zaburzeniem umiejętności manipulowania konkretnymi lub narysowanymi przedmiotami (palcami, piłkami, patyczkami itp.)
Np. Uczeń nie jest w stanie ułożyć patyczków według wielkości.

6. Operacyjna - bezpośrednio zaburzona jest zdolność wykonywania operacji matematycznych.
Np. Uczeń nie potrafi wykonywać nawet prostych operacji w pamięci, wspomaga się więć palcami lub obliczeniami na kartce.

Literatura:

Gruszczyk-Kolczyńska E., Dzieci ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się, Warszawa, 1994.
Oszwa U. Wczesna diagnoza dziecięcych trudności w liczeniu, Kraków, 2008.
Oszwa U. Zaburzenia rozwoju umiejętności arytmetycznych. Problem diagnozy i terapii, Lublin 2009.

Rodzaje trudności z matematyką

Dziś postaram się opowiedzieć na podstawowe pytanie: jak odróżnić niechęć do nauki wynikającą z zaległości w uczeniu od dyskalkulii?

Uczniów, z kłopotami w nauce możemy podzielić na dwie kategorie - z dysleksją lub z dyskalkulią. Dzieci z dysleksją mają ogólny problem z uczeniem się w różnym zakresie m. in. z czytaniem, pisaniem jak również z liczeniem. Natomiast uczniowie z dyskalkulią mają  trudności ze wszystkimi aspektami życia, które wiążą się w jakiś sposób z liczeniem, cyframi czy abstrakcyjnym myśleniem.

Aktualna klasyfikacja, obowiązująca w Polsce, wyróżnia dwa rodzaje dyskalkulii:

1. Dyskalkulia uogólniona - występują tutaj trudności dotyczące różnych aspektów myślenia matematycznego oraz posługiwania się liczbami. Są to głębokie deficyty myślenia matematycznego

2. Dyskalkulia specyficzna - gdzie trudności ograniczone są do wąskiego zakresu rozwiązywania problemów matematycznych.

Inna klasyfikacja, pochodząca z krajów anglojęzycznych przedstawia odmienny sposób definiowania i rozróżniania problemów z dyskalkulią.

Uszkodzenia lewej półkuli mózgu związane są z dysfunkcjami językowymi, oznacza to, że dzieci mają trudności z rozwiązywaniem zadań matematycznych krok po kroku. Nie potrafią np. same w domu odtworzyć sposobu rozwiązywania całego zadnia, w taki sposób jak przedstawiał to nauczyciel na lekcji.

Uszkodzenia prawej półkuli mózgu powodują powstawania deficytów niejęzykowych - dzieci mają trudności o charakterze globalnym. To znaczy, że nie tyle co nie potrafią odtwarzać rozwiązywania zadań, ale nie ujmują ich idei i sensu.

Literatura:
Gruszczyk - Kolczyńska E., Dzieci ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się, Warszawa 1994.

Kila słów wstępu.

Blog ten poświęcony będzie powszechnemu i jednocześnie ignorowanemu tematowi - dyskalkulii.

Postaramy przybliżyć się temat tych specyficznych trudności matematycznych szczególnie z zakresu diagnozy i terapii. Jest to zagadnienie niezwykle interesujące, lecz wciąż trudno znaleźć powszechnie dostępne informacje. Dlatego postaram się to zmienić, szczególnie biorąc pod uwagę fakt iż problem ten jest, zgodnie z wynikami najnowszych badań, dość rozpowszechniony w polskiej populacji - szacuje się, że około 25% uczniów na różnych etapach nauki doświadcza trudności w uczeniu się matematyki.
Ale jak odróżnić niechęć do nauki wynikającą z zaległości w uczeniu od dyskalkulii? Na to pytanie będę próbowała odpowiedzieć.